WAB vormde eerste aanzet voor ontslaggolf

Terwijl de arbeidsmarkt met angst en beven afwacht hoe hoog de door de coronacrisis ontstane ontslaggolf uiteindelijk écht gaat worden, blijkt dat de WAB in de eerste maanden van dit jaar ook al tot aanzienlijk meer ontslagen leidde dan in dezelfde periode van 2019. Opvallend in de cijfers is dat in die periode veel werknemers in de categorie 50+ hun biezen konden pakken.

Uit een belronde van RTL Z onder arbeidsrechtadvocaten blijkt dat ze begin dit jaar opvallend veel ontslagzaken zagen voorbijkomen waarbij het om de beëindiging van arbeidscontracten van oudere werknemers ging. “Dat doet sterk vermoeden dat sommige werkgevers tot 1 januari 2020 gewacht hebben om afscheid te nemen van oudere werknemers”, aldus Pierre van Geffen, arbeidsrechtadvocaat bij Joosten Advocaten. “Op dat moment werd de WAB van kracht en werd ontslag van werknemers met veel dienstjaren een stuk goedkoper. Tot die tijd gingen dat soort ontslagen vaak gepaard met een flinke zak geld.”

Vrees voor toename ontslagen

Arbeidsmarktdeskundigen spraken al voor de invoering van de WAB hun vrees uit dat de nieuwe wet, waarbij flexwerkers meer zekerheid kregen en werknemers met een vast dienstverband juist bescherming inleverden, tot een toename in het aantal ontslagaanvragen zou leiden. De statistieken doen vermoeden dat die vrees inmiddels de waarheid is geworden: uit de cijfers van het UWV komt naar voren dat het aantal ontslagen in januari 2020 aanzienlijk hoger lag dan in voorgaande jaren. Begin dit jaar, dus nog voor de coronacrisis losbarstte, kregen bijna 2000 mensen voor het eerst een WW-uitkering; in 2019 en 2018 waren dat er in dezelfde periode ongeveer 1300.

Cumulatiegrond

Het ontslag van werknemers met een lang dienstverband werd weliswaar goedkoper, maar de voorspelling van de vakbonden dat de WAB ertoe zou leiden dat ontslag van medewerkers die niet goed functioneren tot verdere uitholling van de rechten van werknemers zou leiden, is bepaald niét uitgekomen. Met de invoering van de zogeheten cumulatiegrond werd weliswaar beoogd het ontslag van slecht functionerende medewerkers te vergemakkelijken, maar tot op heden is nog geen enkele ontslagaanvraag op basis van die cumulatiegrond door de rechters geaccepteerd.

Vooral jongeren raken baan kwijt

Op dit moment hebben de arbeidsrechtjuristen wel wat anders aan hun hoofd dan individuele ontslagprocedures; ze zijn nu vooral druk met het voorbereiden van talloze reorganisaties. Dat het schrappen van arbeidsplaatsen daarbij onvermijdelijk is, alle genereuze steun van de overheid ten spijt, wordt iedere dag duidelijker: de werkloosheidscijfers lopen angstaanjagend snel op. De coronamaatregelen leidden ertoe dat het aantal mensen met werk afgelopen maand april met 180.000 afnam tot 8,9 miljoen. Dat is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek de grootste daling sinds de telling begon. Waren het begin dit jaar vooral de oudere werknemers die de laan werden uitgestuurd; nu zijn vooral jongeren de klos. Maar liefst 100.000 van de mensen die hun baan verloren, zo meldt het CBS, zijn jongeren.

Vrijwel alle sectoren

Het UWV registreerde eind april 292.000 lopende WW-uitkeringen. Het aantal nieuwe WW-uitkeringen op dat totaal bedroeg 74.000 voor de hele maand. Gewoonlijk stijgt het aantal uitkeringen van dit type met 9.400 per week; nu waren dat er 14.700. Die groei, in totaal hebben we het over 56% ten opzichte van een maand eerder, gold voor vrijwel alle sectoren, maar vooral in de schoonmaakbranche, detailhandel, cultuur, horeca, catering en de uitzendsector zijn de cijfers bar en boos. Wat leeftijdsgroepen betreft, was de toename het grootst onder de 15- tot 25-jarigen. Arbeidsmarktdeskundige Rob Witjes van het UWV spreekt van een ‘heel heftige toename’. “Dit heb ik nog nooit eerder gezien. Zelfs niet tijdens de kredietcrisis. Toen ging de stijging van de werkloosheid veel geleidelijker.”

Flexwerkers

Onder de werknemers die in april een WW-uitkering aanvroegen, waren veel flexwerkers. Volgens een inschatting van het UWV vroegen sinds het begin van de coronacrisis ruim 40.000 uitzendkrachten en medewerkers met een tijdelijk contract een WW-uitkering aan. Nu minister Koolmees het bedrijfsleven meer ruimte wil geven om te reorganiseren door de ontslagboete af te schaffen, is de verwachting onder arbeidsmarktdeskundigen dat de ontslaggolf nu vooral de medewerkers met een vast contract gaat raken.

Meld je aan voor het gratis webinar om dinsdag 19 mei 2020, van 16.00 – 17.00 uur.