DBA wetgeving: handhaving per 1 januari 2025, maar nog steeds grote onduidelijkheid

Wanneer is iemand een echte zzp’er en wanneer is er sprake van verkapte loondienst? De DBA wetgeving moet helpen bij het bepalen of er sprake is van loondienst. Echter riep de wet in 2016 al een hoop verwarring op, waardoor er niet actief op werd gehandhaafd. Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst wel gaan handhaven, maar de verwarring rondom de regels is er nog steeds. Lees hier meer over schijnzelfstandigheid, de gevolgen van de DBA wetgeving en tips!

Volgens de Belastingdienst betekent schijnzelfstandigheid: “dat iemand zich presenteert als zelfstandige terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband.” Werkgevers kunnen schijnconstructies opstellen om belastingen en premies te ontlopen, maar daardoor heeft de ‘medewerker’ in kwestie minder bescherming bij ontslag of zieke. Daarom is er de DBA wetgeving, waar vanaf komend jaar actief op gehandhaafd zal worden door de Belastingdienst.

De DBA wetgeving (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie) moet ervoor zorgen dat opdrachtgever en opdrachtnemer samen kunnen bepalen of de uitvoering van de opdracht wordt gezien als loondienst. Wanneer is er dan volgens de Belastingdienst sprake van loondienst? Als de volgende 3 kenmerken van toepassing zijn:

• Werkgeversgezag 
• De verplichting tot het leveren van (persoonlijke) arbeid 
• Een beloning 

Over het werkgeversgezag heerst de meeste onduidelijkheid. Daarvoor zijn de volgende vragen belangrijk. Kun je op minimaal 1 vraag ‘ja’ beantwoorden, dan is dit een sterke aanwijzing voor een gezagsverhouding volgens de Belastingdienst:

• Kan je bepalen hoe, wanneer, waar en met wie je opdrachtnemer aan de opdracht werkt?
• Kun je bepalen hoeveel uur of hoeveel dagen per week je opdrachtnemer aan je opdracht werkt?
• Als je opdrachtnemer met anderen moet samenwerken, kun je je dan bemoeien met die samenwerking?
• Als je opdrachtnemer hetzelfde werk doet als je werknemers, kun je je opdrachtnemer dezelfde aanwijzingen en instructies geven als je werknemers?

Volgens een rondgang van de NOS heerst er onder ZZP’ers en werkgevers nog veel onduidelijkheid over de DBA wetgeving en de voorwaarden voor wie in loondienst moet zijn.

Sectoren zoals bouw, hoger onderwijs en de zorg kunnen niet om freelancers heen door personeelstekorten. Zo ook Remko van Berkel, directeur van onder meer BLOS kinderopvang, die het liefst iedereen in loondienst zou hebben. De handhaving van de DBA wetgeving zorgt ervoor dat het niet meer mogelijk is om zzp’er te zijn in de kinderopvang. Veel werkgevers vinden dit dan ook een goede ontwikkeling. Ook Theo van Uum van Vereniging Gehandicaptenzorg is bezig met het verminderen van zzp’ers.

Wel zijn werkgevers bang dat de flexibele schil van zzp’ers verdwijnt, die juist zo belangrijk is bij piekmomenten. Ook is het niet voor elke sector even makkelijk om mensen in loondienst te nemen, zoals de cultuursector met seizoensgebonden werk.

Hoewel er in de toekomst (hopelijk) meer duidelijk zal worden, bieden we je tot die tijd de volgende tips:

• Werk zoals vastgelegd in jouw goedgekeurde modelovereenkomst. De Belastingdienst beoordeelt namelijk altijd de feitelijke werkwijze.
• Ga geen zzp-constructie aan met personeel dat dient als ondersteuning. Voor deze werknemers zijn namelijk geen goedgekeurde modelovereenkomsten beschikbaar.
• Blijf de ontwikkelingen van de wet volgen en bespreek regelmatig met je opdrachtnemer of jullie willen blijven samenwerken op de huidige basis.